November 15

Լեզնական աշխատանք

93. Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր ե կազմի՛ր բաղադրյալ բառեր:

Ա. Գետ, լույս (լուս), գիր (գր), սիրտ (սրտ), միտ, քար:

Բ. Ան-, -ավոր, -իչ, -ակ, -֊ք, -ոտ:
գետակ, լուուսավոր, գրիչ, անսիրտ, միտք, քարոտ

94. Նախորդ վարժության Ա և Բ խմբերի տարբերությունը բացատրի´ր : Ինչպ՞ես կանվանես Բ խմբի մասնիկները:
Ա խմբի մեջ արմատներ են, իսկ բ խմբում ածանցներ են։

97. Տրված բառաշարքերից ընտրի՛ր ընտրիր այն բառերը, որոնք ածանցավոր են և արմատն ածանցից գծիկով բաժանի´ր, որոնք աժացներ չունեն, դեղին գույն ներկիր:

Օրինակ՝
ձկնիկ – ձկն (ձուկն) – իկ:

Տնակ – տն (տուն) – ակ:

99. Տրված բառերից կամ արմատներից նոր բառեր կազմիր՝ ակ, իկ, ուկ ածանցներով: դեղինով ընդգծիր այն բառերը, որոնց նշված ածանցները փոքրացնում կամ քնքշացնում են: ա) Թափանց(ել), շրջ(ել), մարտ(նչել), սիրտ, ճանճ
 բ) Օրեն(ք), ճաշ, ախորժ, սահուն, պահել, ընդուն(ել), մոլոր(ել), գիտ(ենալ), բուռն(ն):

ա) Շապիկ – շապ – իկ, մկնիկ – մկն (մուկն) – իկ, զատիկ – զատ – իկ, ծաղիկ – ծաղ – իկ, մայրիկ – մայր – իկ, աղջիկ աղջ – իկ, շնիկ – շն (շուն) իկ, փիսիկ – փիս (կատու) – իկ, գեղեցիկ գեղ – եց – իկ, կապիկ – կապիկ, փոքրիկ – փոքր – իկ, սիրունիկ – սիրուն – իկ, կողիկ – կող – իկ (կոտլետ), թիթեռնիկ թիթեռ – նիկ, ծիտիկ – ծիտ – իկ, քթիկ – քթ (քիթ) – իկ, տոտիկ տոտ (ոտ) – իկ, մատիկ – մատ – իկ:

բ) Գնդակ – գնդ (գունդ) – ակ, գետակ գետ – ակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ – առու – ակ, զավակ, բակ, գուշակ – գուշ – ակ, որդյակ – որդյ (որդի)- ակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ – պատանյ (պատանի) – ակ, թիակ – թի – ակ, թակ, բլրակ – բլր (բլուր) – ակ, վարդակ վարդ -ակ, սոխակ – սոխ – ակ, մահակ մահ – ակ, մոծակ:

գ) Գայլուկ – գայլ – ուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ – գառն – ուկ, ձագուկ – ձագ – ուկ, ձուկ, ձիուկ – ձի – ուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ – հատ – ուկ, մարդուկ – մարդ – ուկ, պոչուկ – պոչ – ուկ, վհուկ, ձմերուկ:

November 6

Շվի

Շվին և սրինգը հնագուն երաշտական  գործիքներ են,որոնք պատկանում են երկայնական ֆլեյտային տիպի գործիքների շարքիին։Հայերի մոտ այն համարվում են ազգային -ժողովրդական նվագարաններ,իրենց յուրահատուկ, գեղեցիկ և նուրբ հնչողությամբ։Շվի  բառի անվանումը ծագում է “շվվոց” բառից։Շվիի և սրինգի ծագումը հայտնի է անհիշելի ժամանակներից։Որոշ տեղեկատվություններով պեղումներից  հայտնաբերված նյութերը,ժայռերի,խաչքարերի և տապանաքարերի քանդականախշերը,միջնադարյան մանրանկարները,պատմիչների վկայությունները ապացույց են այն բանի մասին որ Հին Հայաստանում գոյություն են ունեցել բազմաթիվ նվագարաններ։Գառնիում[գյուղ Կոտայքի մարզում] պեղումների ժամանակ գտել են ոսկորից պատրաստված սրինգ,որը վերագրվում է մ․թ․ա․ II-րդ հազարամյակին։Մեծ է ազգային նվագարանների դերը ժաղովուրդների երաժշտական- մշակույթային կյանքում,ամեն մի ազգ ստեղծել է իր ինքնքտիպ նվագարանները։Հետևաբար հարևան ազգերի մշակույթների ներթափանցման հետևանքով երաժշտական նվագարանները անցել են մի ազգից մյուս ազգին ։Պատճառն այդ է ,որ հաճախ նույն գործիքը հանդիպում ենք տարբեր ժողովուրդների մոտ,այս դեպքում խոսքը վերաբերվում է նաև շվիին և սրինգին։Շվիի և սրինգի նման գործիքներ ունեն նաև բաշկիրները, այն անվանում են կուրաե ,ուզբեկները՝ նասեմ,բելոռուսները՝  դուդկա,մոլդավները՝ ֆլուեր,ուկրաինացիները՝ սոպլիկա․․․

Ինչպես նշեցի շվիի ծագման փաստի մասին քիչ տեղեկատվություններ կան,նախատիպը կարող է լինել այն ժամանակներից,երբ մարդը կտրել է եղեգը,փորել անցքեր եղեգի վրա,դրել շուրթերին և սկսել նվագել արտաբերելով առաջին հնչյունները և հետագայում մեղեդիներ ստեղծել․․․

Category: Երգ | LEAVE A COMMENT