25. Կետերի փոխարեն հատկանիշ ցույց տվող տրված բառերը (ածականները) տեղադրի՛ր: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):

Գետնի վրայով լայնահուն ու հորդահոս գետեր, կարկաչուն ու արագավազ առվակներ են հոսում, գետնի տակից սառնորակ ու զուլալ աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում։ Իսկ որքան տարբեր լճեր կան։ Երկրագնդի ամենախոր լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող բարձր լեռներն ասես կապույտ մշուշի վրա են կախված։ Ձգվում է սքանչելի լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում։ Բայկալը անուշահամ ու մաքուր ջուր ունի։ Արևոտ ու հանդարտ եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է։

Մեր հանրապետությունը հարուստ, լեռնային լճերով գեղատեսիլ է։ Դրանցից ամենամեծը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում։ Դիլիջանից քիչ հեռու մի գողտրիկ լիճ կա։ Նա այնքան վճիտ ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում։

Լայնահուն. հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ. սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր. անուշահամ, բարձր. կապույտ. մաքուր, թափանցիկ, արևոտ. հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային. գեղատեսիլ, ամենամեծ. սքանչելի, գողտրիկ. վճիտ:

26.  Նախադասություններն ընդարձակի՛ր՝ ինչպիսի՞  կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով.

Օրինակ՝Կինը հարցրեց: — Երիտասարդ կինը հարցրեց: Կամ՝ Լայնեզր գլխարկով կինը հարցրեց:

Շունը մտավ: – Փոքրիկ շունը մտավ

Սիրտը քար է: – Տղայի սիրտը քար է

Հայրն ընկեր է: – Իմ հայրը ընկեր է

Երկիրը պտտվում է: – Կլոր երկիրը պտտվում է

27.  Գործողություն ցույց տվող  բառերը(բայերը)  ո՞վ  կամ ի՞նչ  հարցին պատասխանող. աոարկա ցույց տվող բառե՛ր (գոյականներ) դարձրու:

Օրինակ՝ լուծել — լուծույթ.

սպասել- սպասավոր. սպասյակ. սպասուհի. սպասում:

Իշխել – իշխան
Բժշկել – բժիշկ
Բացել – բացում
Ուսուցանել – ուսուցիչ
Ճեղքել – ճեղք
Պահել – պահապան
Հյուսել – հյուս
Բանել – բան
Գրել – գիր
Գործել – գործ
Զգալ – զագացող
Հարցնել – հարցում

28.  ա) Տրված հարցերին պատասխանի՛ր և առաջադրանքը կատարի՛ր:

Ո՞վ է ընկերդ (ընկերուհիդ):
Իմ ամենամոտ ընկերուհիներից է Լանան։

Մանրամասն նկարագրի’ր նրա արտաքինը  (հասակը. կաոուցվածքը. դեմքը. հագնվելը և այլն):
Լանան նիհար է, նրա հասակը 146սմ է, նա շատ գեղեցիկ է հագնվում ունի 2 քույրիկ։

Նրա բնավորության մասի՛ն պատմիր:
Լանան շատ ընկերասեր է ունի շատ ընկերներ,

Պատմի՛ր՝ նա ի՞նչ է սիրում և ինչ չի սիրում:
Սիրում է պարել, լողալ, երգել չի սիում գիմնաստիկա, առաոտները շուտ առտնանալ։

Նրա մեջ կա՞ բան. որ չես հավանում. կուզե՞ս. որ փոխվի: Գրի՛ր՝ ուզում ես նրանից ինչ-որ բան սովորել:
Ես չեմ հասականում ոնց է նա այդքան արագ լաուծում մաթեմատիկայի խնթիր։

բ) բոլոր պատասխաններդ մի տեքստում հավաքիր և  ընկերոջդ (ընկերուհուդ) մասին գրավոր պատմիր:

գ) Շարադրություն  վերնագըի’ր:

29.  Ինչպիսի՞  հարցին պատասխանող, հատկանիշ ցուց տվող բառերից (ածականներից) գոյականներ (ի՞նչ հարցին պատասխանող բառեր) կազմի՛ր:

քաջ-քաջություն
մեծ-մեծություն
գեղեցիկ-գեղեցկություն
հատուկ-հատկություն
հասարակ-հասարակություն
հարմար-հարմարություն
դեղին-դեղնություն
գունատ-գունատություն
հնչեղ-հնչեղություն
Շքեղ-շքեղություն
պերճ-պերճություն
խեղճ-խղճություն
տկար-տկարություն

Ֆրանսիայի գումառները (վարչական բաժանման միավորները) պատմականորեն կազմել են մի քանի տարբեր մակարդակներ։ Ընդհանուր առմամբ, Ֆրանսիան բաժանված է մի քանի վարչական տարածքների, որոնք ներառում են դեկոններ, շրջաններ, կոմուններ և այլն։

Ներկայում Ֆրանսիան բաժանվում է հետևյալ վարչական միավորներով.

1. Բառաբառ (Region): Ֆրանսիան կազմված է 18 ռեգիոններից (այդ թվում 5 օվկիանոսում գտնվող ռեգիոններ՝ նմանապես համարվում են նաև տարածքային միավորներ)։
2. Շրջաններ (Département): Ֆրանսիայի տարածքը բաժանված է 101 դեպարտամենտների (առաջին հերթին 95 մայրցամաքային տարածքում և 6 օվկիանոսային)։
3. Կոմուններ (Commune): Դեպարտամենտներն իրենց հերթին բաժանվում են կոմունների, որոնք փոքր տարածքային միավորներ են՝ համալիրված հասարակական կառույցներով։

Исторически административные единицы Франции включали несколько разных уровней. В целом, Франция делится на несколько административных территорий, включающих регионы, департаменты, коммуны и другие.

В настоящее время Франция делится на следующие административные единицы:

1. Регионы (Région): Франция состоит из 18 регионов (включая 5 регионов в океанах, которые также считаются территориальными единицами).
2. Департаменты (Département): Территория Франции разделена на 101 департамент (из которых 95 находятся на материке, а 6 — в океанах).
3. Коммуны (Commune): Департаменты, в свою очередь, делятся на коммуны, которые являются более мелкими территориальными единицами с собственными органами управления.
   

4.ԾԵՐՈՒՆԻ ՀՐԵՇՏԱԿԸ

Լուրը գնում է հասնում Արան թագավորին: Զարհուրում է ծերունի թագավորը իր ոսկի գահի վրա: Հրաման է հանում, կանչում, հավաքում իր տերության աշխարհք տեսած ծեր ու բազմափորձ մարդկանց, գիտուններին ու իմաստուններին, ասում է.
— Ձեզանից ո՞վ է տեսել կամ ո՞վ է իմացել էս տեսակ մի բան, էսպես մի տեսիլք: Էս ի՞նչ պատիժ է, որ գալիս է ինձ ու իմ աշխարհքի վրա: Ի՞նչ ճար ու հնար գիտեք, որ իմ Այգին կրկին էն անուշ դրախտը դառնա, գազան դարձած մարդիկ էլ դառնան բարի մարդիկ:
Ոչ ոք ոչինչ չի իմանում: Ու թագավորը քառասուն օր, քառասուն գիշեր ժամանակ է տալիս, որ գնան էս ցավի պատճառն ու ճարն իմանան: Գնում են: Քառասուն օր, քառասուն գիշեր հետո հետ են գալիս, թե` թագավորն ապրած կենա, չգտանք: Թագավորը մենակ փակվում է իր պալատում ու միտք է անում: Էս միտք անելու ժամանակ հանկարծ նրա առջև հրաշքով հայտնվում է մի սպիտակահեր՝ ոտից գլուխ սպիտակ հագած, երկարամորուս հսկա ծերունի: Ասում է.
— Արան թագավոր, քո ցավի ճարը Հազարան Հավքն է, որ երգում է հազար ձենով ու հազար ձևով ու երգի հետ բուրյան մշտադալար վարդ է թափում փնջերով: Եթե Հազարան Հավքը մի օր արշալույսին երգի քո Այգում, Այգին կկանաչի, փուշը վարդ կծաղկի նորից նոր, ու այգեպան քո ծառաները, որ դարձել են գել ու արջ, նորից կդառնան մարդիկ՝ ազնիվ, լավ ու բարի մարդիկ:
— Բայց ո՞ր երկրում, ո՞ր անտառում, ո՞ր սարում է երգում Հազարան Հավքը,- հարցնում է Արան թագավորը:
— Միշտ երջանիկ, կախարդական, անկոխ, անմեռ աշխարհքում,- պատասխանում է ծերունին ու քամի դառնում, չքվում թագավորի աչքից:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ի՛նքդ կազմիր հարցեր և առաջադրանքներ հատվածի վերաբերյալ (4-5 հարց բու առաջադրանք)

1. Հատվածները կարդալիս ի՞նչ զգացողություն ունեցար։
Ես ինձ զգացի շատ տխուր, որովհետև պատմությունը շատ տխուր էր։
2. Դուրս գրիր ամենահետաքրքիր պահը։
Ու թագավորը քառասուն օր, քառասուն գիշեր ժամանակ է տալիս, որ գնան էս ցավի պատճառն ու ճարն իմանան: Գնում են: Քառասուն օր, քառասուն գիշեր հետո հետ են գալիս, թե` թագավորն ապրած կենա, չգտանք: Թագավորը մենակ փակվում է իր պալատում ու միտք է անում: Էս միտք անելու ժամանակ հանկարծ նրա առջև հրաշքով հայտնվում է մի սպիտակահեր՝ ոտից գլուխ սպիտակ հագած, երկարամորուս հսկա ծերունի:
3. Հատվածներից գտիր հինգ գոյական բառեր։
Այգեպաններ, թագավոր, պառավ, գազաններ, ծերունի։
4. Կինը ինչու անիծեց այգեպաններին։
Կինը անիծեց այգեպաններին, որովհետև այգեպանները չէին ուզում մի ողկույզ տաին։

3.ՊԱՌԱՎԻ ԱՆԵԾՔՆ ՈՒ ԱՅԳՈՒ ՉՈՐԱՆԱԼԸ

Լուսաբացին պառավը վեր է կենում, ձեռները դեպի երկինք տարածում ու ճառագած արևի դեմը կանչում-անիծում է.
— Ո՜վ լուսեղեն, դռներդ բաց,
Հող ու ջրի առատ Աստված
Դու, որ էսքան բարիք ու փառք,
Աշխարհքն անծեր, ծովերն անտակ,
Ստեղծել ես, փռել, լցրել,
Ո՜վ գթառատ, քեզ եմ խնդրել.
Լսիր ծերացած խեղճ մոր անեծքին.
Էս աշխարհքից իմ որդին գնաց`
Շրթունքը ցամաք, լեզուն չորացած,
Ու ինչպես որդիս իր մոր գրկին
Գնա՜ց` կարոտ՝ աչքն աշխարհքին,
Նրանք էլ թող իրենց կյանքից
Կարոտ գնան լիքն աշխարհքից.
Դրախտ այգին կտրի չոր փուշ,
Իրենք` գազան` չար ու ապուշ:
Պառավն անիծում է թե չէ, Աստծու հրամանով Այգին չորանում է. կանաչ տերևը թափվում է, պտուղը փչանում, վարդը փուշ դառնում, այգեպաններն էլ կոպիտ, դաժան ու ագահ գազաններ են դառնում, փախչում են թավուտներն ու սկսում են հոշոտել իրար և` ում կարողանան:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

1․ Հատվածից դո՛ւ րս  գրիր դարձվածքներ։
Լեզուն չորացած
2․ Ինչո՞ւ Աստված լսեց պառավի անեծքը։
Աստված պառավին լսեց քանի որ պառավը ճիշտեր։
3․ Պտուղ, այգի , աշխարհ , լույս , չար բառերից կազմի՛ր բարդ բառեր։
Պտղայգի, լույսաշխարհ, չարաշխարհ
4․ Արև, հող, ջուր բառերը դարձո՛ւ անծանցավոր ։
Արևային, հողոտ, ջրային
5․ Հատվածից դուրս գրիր հոգնակի թվով գոյականներ։
Թավուտներ, դռներ, այգեպաններ, գազաններ, ծովեր

21. Մեկ տառ փոխելով՝ տրված բառերից նոր բառե՛ր ստացիր:

Օրինակ՝ որդ-արդ (հիմա), երդ, որբ, որթ, որձ, որմ (պատ), որջ, որս:

Հորդ – հորթ
հարդ – դարդ, վարդ
Ուղտ – աղտ
Աղտ – ուղտ
Գիրք – միրգ

22. Տրված բառերից նորե՛րը կազմիր՝ակ, իկ, ուկ մասնիկներով (ածանցնելով): Այդ ածանցներն ի՞նչ իմաստ են տալիս.

Ա) Աստղ, արկղ, թիթեռ, թերթ, հայր, մայր, տատ, պապ, քաղցր, անուշ:
Աստղիկ, արկղիկ, թիթեռնիկ, թերթիկ, հայրիկ, մայրիկ, տատիկ, պապիկ, Անուշիկ

Բ) Գետ, նավ, դուռ (ն), թռչուն, որդի:
Գետակ, նավակ, դռնակ, թռչնակ, որդյակ

Գ) Խոզ, տաք, գառ(ն), հարս (ն):
խոզուկ, տաքուկ, գառնուկ, հարսնուկ
Այս մասնիկները դարնում են ավելի թոքր։

23. Նախադասություններն ավարտի՛ր:

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, բայց վերջինս համառ էր։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, թեև գիտեր, որ դա գրեթե անհնար է։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին․ որը արդեն գուշակել էր աղվեսի մտքերը։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, որին ուզում էր ուտել։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, որից համեղ նախաճաշ կստացվեր։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, որովհետև նա շատ քաղցած էր։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, երբ լույսը նոր էր բացվել։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, որ գնար իր հետ։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, չնայած աքլորն արդեն հեռվում էր։

24. Հարցերին պատասխանելով՝ դպրոցական հինգերորդ տարվա մասին գրավոր պատմի՛ր:

Ա) Ի՞նչ նորույթուն կա ձեր դասարանում (աշակերտների թիվը նո՞ւյնն է. Նույն տեղո՞ւմ եք դաս անում և այլն):
Իմ ընկերներից միքանի հոգի գնացել են ուրիշ դպրոց։ Մենք տեղափոխվել ենք միջին դպրեց դրա համար ուրիշ դասարանում ենք դաս անում։

Բ) Ի՞նչ նոր առարկաներ եք անցնում: Դրանք ինչո՞վ են հետաքրքիր (ուրիշ ի՞նչ տպավորություն ունես):
Նոր առարկաներց անցնում ենք պատմություն, մաթեմատիկա ա․ բ․, պար և ավելացել են ընտրության գործունեությունում ավելացել են նոր խբակներ։

Գ) Ուսուցիչներիդ մասին պատմիր:
Մեր ուսուցիչները շատ լավնեն, բարի և ես նրանց շատ եմ, սիրում։

Դ)Պատմի՛ր՝ դպրոցում փոփոխություն կա՞ (շենքը, բակը, կարգ ու կանոնը և այլն):
Մեր դպրոցի շենքը ավելի մեծ է և այստեղ սովորում են հարյուրից ավելի սովորողներ։ Բակը մեծ է և մենք դասամիջոցներին կարողանում ենք խաղակ։ Կանոնները փոխվել։

Ե) Ի՞նչ վերաբերմունք ունես այդ ամենի նկատմամբ:

1.Արան թագավորն ու Անմահական այգին 

Հին ժամանակներում, երբ դեռ գառն ու գելը միամիտ խաղում էին իրար մոտ, երբ գետերը կաթն ու մեղրն էին հոսում, երբ ամենուրեք տիրում էր սերն ու հանգիստն անվրդով, արևուլուսի կողմերում թագավորում էր Արան թագավորը։

էն երկնքի պայծառ արևի նման ամենքի սիրտն էլ ուրախացնում ու ջերմացնում էր Արան թագավորը, էն գարունքվա անձրևի նման ամենքի վրա էլ հավասար թափվում էր նրա բարությունը։

Էսպես թագավորեց երկար ժամանակ։

Երբ որ ծերացավ, միտ արեց՝ մի էն տեսակ բան շինի, որ իրենցից հետո բարի հիշատակ մնա աշխարքի երեսին։ ու յոթ ճամփի մեջտեղում շինեց Անմահական մշտադալար այգի։ Անմահական այգի Այգի մի ասա,մի դրախտ ասա՝ լիքը զրնգուն աղբյուրներով ու կարկաչուն վտակներով, հազարագույն ծաղիկներով, ամեն տեսակ նախշուն երգող հավքերով։ Այգու մեջ էլ այգեպաններ դրեց ու պատվիրեց, որ դուռը միշտ բաց պահեն՝ ով ուզի մտնի, ուտի, տանի, եկող-գնացողին՝ «չէ» չլինի։
Ու յոթ ճամփով ամեն կողմից արձակ-համարձակ գալիս էին մարդիկ, լիքը այգում, ուտում-խմում լիանում, անց կենում-գնում։

2.ՊԱՌԱՎԻ ՈՐԴՈՒ ՄԱՀԸ

Արան թագավորի քաղաքում մի աղքատ պառավ կին է լինում. ունենում է մի մինուճար որդի: Օրերից մի օր էս պառավի տղեն հիվանդանում է ու սիրտը խաղող է ուզում:
— Նանի, ի՞նչ կլինի` ինձ համար խաղող ճարես,- թախանձում է մորը:
Մերը վեր է կենում, գնում անթառամ Այգին, որ խաղող բերի: Այգեպանները խաղող չեն տալիս: Մոր սիրտ է, հետ չի դառնում, ասում է, թե` որդիս հիվանդ է, սիրտը խաղող է ուզում, Աստծու սիրուն մի քանի ճիթ խաղող տվեք:
Այգեպանները թե` այգին ջրում ենք, ժամանակ չունենք, առ էս մի ճիթ խաղողը, գնա:
Ու այգեպաններից մեկը մի ճիթ խաղող է պոկում, շպրտում: Ճիթն ընկնում է գետնին, բոլոր հատիկները թափվում են, դես ու դեն ցրվում, կորչում: Պառավը հազիվ մի քանի հատիկ հավաքում, բերում տալիս է հիվանդ որդուն: Հիվանդն ուտում է ու թե` նանի, էս մի քանի պտուղով սիրտս չհովացավ, գնա, մի ճիթ էլ բեր: Պառավն էլի վեր է կենում գնում: Հասնում է այգեպաններին: Ինչքան խնդրում է, աղաչում-պաղատում է, քարսիրտ այգեպանները բան չեն տալիս, դուրս են անում ու այգու դռները հետևից փակում: Պառավը դառն ու դատարկ հետ է գալիս: Գալիս է տեսնում` որդին խաղող կանչելով, մորն է սպասում: Էդպես խաղող կանչելով էլ էն գիշեր պառավի որդին մեռնում է:

Հարցեր և  առաջադրանքներ

1. Բացատրի՛ր սիրտը ուզել, սիրտը չհովանալ դարձվածքները:
   Սիրտը ուզել – ցանկանալ
   Սիրտը չհովանալ – չկշտաբալ
2. Սրտի մասին գրի՛ր ուրիշ դարձվածքներ: Օգտվիր դարձվածքների բառարանից։
   Սիրտը վառել – ծանր վիշտ պատճառել
   Սիրտ դնել – խրախուսել եռանդ, ավյուն գործադրել
   Սիրտ բացել – ուրախացնել, տրամադրությունը բարձացնել
   Սիրտ թափել – փսխել
   Սիրտ քանդել – ուզել, բուռն ապրումներ պատճառել
3. Գրի՛ր տրված բառերի կազմությունը` կին, խաղող, այգեպան, անթառամ:
   Կին – բարզ
   Խաղող – պարզ
   Այգեպան – բարդ
   Անթառամ – ածանց
   
4. Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները` պառավ,հրամայել, հավաքել, հիվանդանալ, անթառամ, աղքատ:
   Պառավ – երիտասարդ
   Հրամայել – խնդրել, աղաչել
   Հավաքել – ցրել, վատնել, շաղ տալ
   Հիվանդանալ – առողջանալ, լավանալ
   Անթառամ – թառամած
   Աղքատ – հարուստ, ունևոր, ընչատեր, ճոխ, շքեղ,մեծատուն
5. Ի՞նչ կարծիք կազմեցիր այգեպանների մասին. բնութագրի՛ր նրանց:
   Ինձ դուր չեկան այգեպանները, որովհետև նրանք քարսիրտ են։
6. Ի՞նչ զգացիր պատմությունը կարդալիս:
   Ես զգացի տխրություն, որովհետև այգեպանները շատ վատ են վարվել կնոջ հետ:
7. Փոխիր վերջաբանը. նոր ավարտ մտածի՛ր:

Ուղղանկյունանիստի մակերևույթը և նրա մակերեսը

Մեր շրջապատում հաճախ ենք հանդիպում տուփի ձև ունեցող առարկաների: Դրանք կարող են պատրաստված լինել տարբեր նյութերից, ունենալ տարբեր գույներ, սակայն տեսքից բոլորը նման են՝ տուփեր, պահարաններ, շենքեր և այլն:

Դրանք բոլորը հիշեցնում են ուղղանկյունանիստ (ուղղանկյուն զուգահեռանիստ) կոչվող երկրաչափական մարմինը: Նրա մակերևույթը բաղկացած է

6

 ուղղանկյուններից, որոնք կոչվում են ուղղանկյունանիստի նիստեր: Նիստերի գագաթները կոչվում են ուղղանկյունանիստի գագաթներ, իսկ կողմերը՝ կողեր:

Երկու նիստեր կոչվում են հանդիպակաց, եթե նրանք չունեն ընդհանուր կող:

Յուրաքանչյուր երկու հանդիպակաց նիստեր հավասար են:

Հանդիպակաց նիստերից երկուսը կոչվում են հիմքեր, իսկ մյուս նիստերը՝ կողմնային նիստեր:

Ուղղանկյունանիստն ունի

6

 նիստ (երկու հիմք և չորս կողմնային նիստ),

12

 կող և

8

 գագաթ:

Ընդհանուր գագաթ ունեցող կողերը կոչվում են զուգահեռանիստի չափումներ՝ բարձրություն և լայնություն, երկարություն (ներքևի նկարում նշված են կարմիրով):

Ուղղանկյունանիստը, որի բոլոր կողերը հավասար են, կոչվում է խորանարդ:

Խորանարդի նիստերը իրար հավասար

6

 քառակուսիներ են:

Առաջադրանքներ

1. Ուղղանկյունանիստի չափումներն են՝ 5 սմ, 6 սմ, 4 սմ։ Գտե՛ք նրա մակերույթի մակերեսը։
   A = 4
   B = 5
   C = 6
2. S1 = 4 x 5 = 20
3. S2 = 4 x 6 = 24
4. S3 = 6 x 5 = 30
5. (20 + 24 + 30) x 2 = 148

2. Ուղղանկյունանիստի լայնությունը 2 սմ է, երկարությունը՝ 2 սմ-ով ավելի, իսկ բարձրությունը՝ երկարությունից 1 սմ-ով պակաս։ Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսը։
   A = 2
   B = 4
   C = 3
   S1 = 2 x 4 = 8
   S2 = 2 x 3 = 6
   S3 = 3 x 4 = 12
   (8 + 6 + 12) x 2 = 52

3. Սենյակի պատերը և առաստաղը ներկելու համար անհրաժեշտ ներկի քանակությունը հաշվելու համար սենյակը պատկերացնում են որպես ուղղանկյունանիստ: Հաշվե՛ք, թե ինչքան ներկ կպահանջվի սենյակը վերանորոգելու համար, եթե նրա լայնությունը 4 մ է, երկարությունը` 6 մ, բարձրությունը` 3 մ, իսկ ամեն 1 մ2 -ն ներկելու համար պահանջվում է 1/10կգ ներկ:

A = 4
B = 6
C = 3
S1 = 6 x 4 = 24
S2 = 3 x 6 = 18
(24 + 18) x 2 = 84
84 x 10 = 840 կգ

4. . Ունենք երկու ուղղանկյունանիստ, որոնցից մեկի չափումներն են՝ 3 սմ, 1 սմ, 6 սմ, մյուսինը՝ 2 սմ, 5 սմ, 4 սմ։ Ո՞ր ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն է ավելի մեծ։
   Առաջին ուղղանկյունանիստ
   A = 3
   B = 1
   C = 6
   S1 = 3 x 1 =
   S2 = 3 x 6 = 18
   S3 = 6 x 1 = 6
   (3 + 18 + 6) x 2 = 54

Երկրորդ ուղղանկյունանիստ

A = 2
B = 5
C = 4
S1 = 2 x 5 = 10
S2 = 2 x 4 = 8
S3 = 5 x 4 = 20
( 10 + 8 + 20) x 2 = 76

54 < 76

5. . Արկղից, որում կա 7 սպիտակ և 3 կարմիր գնդիկ, առանց նայելու, վերցնում են մի գնդիկ։ Գտե՛ք սպիտակ գնդիկ հանելու հավանականությունը։
   7 + 3 = 10
   Սպիտակ գնադակի հանելու հավանականությունը հավասար է
   7/10
6. Աշակերտը կարդաց 90 էջ, որ  գրքի  ⅖  մասն է։ Քանի՞ էջ կա գրքում։
   90 x 2/5 = 90 x 5 : 2 = 225 էջ

Դասացուցակ

ժամատախտակ

Տեխնոլոգիայի խմբեր- Հասմիկ Գրիգորյան, Ռիմա Երեմյան

Ֆիզկուլտուրայի խումբը, օրը- մարմնամարզություն, երկուշաբթի օրը

Ընտրության խմբեր- հրաձգություն

Լրացուցիչ պարապմունք դպրոցում- չեմ հաճախում

Երկարօրյա- չեմ հաճախում

Լրացուցիչ պարապմունք դպրոցից դուրս- հաճախում եմ քանոնի, առկեստրի, սոլֆեջ, երաժշտական գրականություն

Նախագծային աշխատանք/հղումը տեղադրել/-

Դպրոցի երթուղային, որ համարն է (միակողմանի, երկկողմանի)- միակողմանի 49 համր

Արշավախմբային ճամփորդություն(բարձունք, Արատես, Արտանիշ․․․․)- մասնակցելու եմ մայիսին

Լույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածում:

Արեգակի և լուսնի  խավարումներ:

Հաստատուն մագնիսներ

Մագնիսները, էլեկտրականացած մարմինների նման կարող են փոխազդել։ Դրանք փոխազդում են իրենց շուրջ գոյություն ունեցող մագնիսական դաշտերի միջոցով։ Մի մագնիսի մագնիսական դաշտն ազդում է մյուս մագնիսի վրա։ Եվ հակառակը՝ երկրորդ մագնիսի մագնիսական դաշտն էլ ազդում է առաջին մագնիսի վրա։Երկաթը, կոբալտը, թուջը, պողպատը և մի քանի այլ համաձուլվածքներ մագնիսական երկաթաքարի ազդեցությամբ ձեռք են բերում մագնիսական հատկություններ և երկար ժամանակ պահպանում այն։ 
Այն մարմինները, որոնք երկար ժամանակ պահպանում են իրենց մագնիսական հատկությունները, կոչվում են հաստատուն մագնիսներ կամ պարզապես մագնիսներ:
Մագնիսի այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավել ուժեղ է, անվանում են մագնիսական բևեռներ։ Մագնիսներն ունեն երկու բևեռ՝ հյուսիսային և հարավային։Երկու մագնիսների տարանուն բևեռները ձգում են իրար, իսկ նույնանուն բևեռները՝ վանվում իրարից։Ընդունված է հյուսիսային բևեռը ներկել կապույտ գույնով և նշանակել N տառով, հարավայինը՝ կարմիր և նշանակել S տառով։

Կողմնացույց

Երկիրն օժտված է մագնիսական հատկություններով: Նա կարող է դիտվել որպես մի հսկայական մագնիս:Երկրի աշխարհագրական և մագնիսական բևեռները հակառակ են դասավորված։
Երկրի հյուսիսային աշխարհագրական բևեռի մոտ տեղակայված է  հարավային  մագնիսական բևեռը, իսկ հարավային աշխարհագրական բևեռի մոտ՝  հյուսիսային  մագնիսական բևեռը։

Կողմնացույցի մագնիսական սլաքը փոքր, հաստատուն մագնիս է, որը կողմնացույցի հիմնական մասն է։

Տեղանքում կողմնորոշվելու համար օգտագործվում կողմնացույցը։  Կողմնացույցի աշխատանքը պայմանավորված է նրանով, որ Երկիրը նույնպես մագնիս է՝ իր մագնիսական բևեռներով և մագնիսական դաշտով։ Կողմնացույցի սլաքի հյուսիսային բևեռը ձգվում է Երկրի մագնիսական հարավային բևեռի կողմից՝ որպես տարանուն բևեռներ և ուղղվում դեպի այն։ Նույն պատճառով կողմնացույցի սլաքի հարավային բևեռը ուղղվում է Երկրի մագնիսական հյուսիսային բևեռի կողմը։
Ուժեղ տաքացման ժամանակ մագնիսները կորցնում են իրենց մագնիսական հատկությունները։ Այս երևույթը կոչվում է ապամագնիսացում:
Մագնիսների օգտագործման բնագավառը բավականին լայն է։ Մագնիսներ կան մանկական խաղալիքներում, հեռախոսներում, բարձրախոսներում։ Դրանք կիրառվում են տեխնիկայի շատ բնագավառներում, բժշկության մեջ, կենցաղում։

Լույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածում:Արեգակի և լուսնի խավարումներ:

Բազմաթիվ դիտումներով և փորձերով հաստատվել է, որ թափանցիկ համասեռ միջավայրում լույսը տարածվում է ուղղագիծ։
Օրինակ
Եթե լույսի աղբյուրի և մեր աչքի միջև տեղադրենք անթափանց մարմին, ապա լույսի աղբյուրը մենք չենք տեսնի, քանի որ լույսի ուղղագիծ տարածման հետևանքով ճառագայթը չի կարողանա շրջանցել խոչընդոտը:
Լույսի ուղղագիծ տարածմամբ են բացատրվում ստվերների առաջացումը, Արեգակի, Լուսնի խավարումները և այլ երևույթներ:

Ստվերի առաջացումը

Լույսի ուղղագիծ տարածմամբ է բացատրվում ստվերի առաջացումը: Նկարներում պատկերված են անթափանց մարմիններ՝ գունդ և սափոր:
Փոքր չափեր ունեցող լույսի S աղբյուրով լուսավորելիս Bէկրանին առաջանում է ստվեր: Եթե լույսը ուղղագիծ չտարածվեր, ապա կշրջանցեր գունդը կամ սափորը և կլուսավորեր դրա հետևում գտնվող էկրանի ողջ տիրույթը:
Լույսի ուղղագիծ տարածումն օգտագործում են տեղանքում կամ ստորգետնյա ուղիղ ճանապարհներ նախագծելու, ուղիղ գծով սյուներ տեղակայելու համար:
Սյուները տեղադրում են այնպես, որ բացի մոտակա սյունից` մնացածը չերևան:

Արեգակի և Լուսնի խավարումները 

Լուսինը լույսի աղբյուր չէ, այն սեփական լույսից զուրկ անթափանց մարմին է, սակայն տեսանելի է, քանի որ անդրադարձնում է Արեգակից իր վրա ընկնող ճառագայթները։
Երբ Լուսինը հայտնվում է Արեգակի և Երկրի միջև, լրիվ կամ մասնակի չափով ծածկում է Արեգակի տեսանելի սկավառակը, Լուսնի կոնաձև ստվերն ընկնում է Երկրի վրա և տեղի է ունենում Արեգակի խավարում։
Երկրի մակերևույթի՝ լրիվ ստվերի սահմաններում հայտնված մասերից, դիտվում է Արեգակի լրիվ խավարում, իսկ ոչ լրիվ ստվերում գտնվող տեղերից դիտվում է Արեգակի մասնակի խավարումը։ 
Արեգակի խավարում դիտվում է, երբ Լուսինը հայտնվում է Արեգակի և Երկրի միջև:

Լուսնի խավարումը դիտվում է, երբ Երկիրը հայտնվում է Արեգակի և Լուսնի միջև:

Այդ դեպքում Լուսինը գտնվում է Երկրի կողմից առաջացած ստվերի տիրույթում:
Արեգակի և Լուսնի խավարումները գիտնականները կարողանում են մեծ ճշգրտությամբ կանխատեսել կատարվելուց շատ տարիներ առաջ:

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:

Այն մարմինները, որոնք երկար ժամանակ պահպանում են իրենց մագնիսական հատկությունները, կոչվում են հաստատուն մագնիսներ կամ պարզապես մագնիսներ:

• Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:
  Մագնիսի այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավել ուժեղ է, անվանում են մագնիսական բևեռներ։
• Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:
  Կողմնացույցը օգտագործվում  է  տեղանքում կողմնորոշվելու համար ։ Կողմնացույցի աշխատանքը պայմանավորված է նրանով, որ Երկիրը նույնպես մագնիս է՝ իր մագնիսական բևեռներով և մագնիսական դաշտով։ 
• Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները

Մագնիսները կիրառվում են տեխնիկայի շատ բնագավառներում, բժշկության մեջ, կենցաղում։