April 17

Լեզվական աշխատանք

338. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող բառեր գրելով կետերի փոխարեն:

Ո՛չ գայլը, ո՛չ նապաստակ, ո՛չ էլ արջը չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից էլ խորամանկ է: (ինչե՞րը)
Հեռախոսըուտելիքըվերմակը ու ջուրը վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց ձյունովանձրևով և տերևներով: (ինչերո՞վ)
Դպրոցումգործարանում կամ բակում պետք է փնտրեք: (որտե՞ղ)
Աննան, Տիգրանը, Լիլիթը ու Եվան պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)

339. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելովԴրանք և, ուկամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Օրինակ՝
Նա շատ է ճամփորդել: (ինչո՞վ) – Նա գնացքով, նավով ու օդանավով շատ է ճամփորդել:
Օդում տեսավ թռչյուններ , ագռավներ ու ծիծեռնակներ։ (ինչե՞ր)
Բազմագույն ու բազմաբույր ծաղիկներ կան այգում, դաշտում։ (որտե՞ղ)
Հինգ րոպե առաջ դուրս եկան ընկերուհիներս։ (ովքե՞ր)
Վաղուց դեղին են ծառերը: (ինչե՞րը)

340. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:
Այդ անգամ բազմաթիվ երեխաներ ներկայացմանը ներկա եղան:
Փորձարարը օգնականներին խնդրեց, որ մոտենան:
Պսպղուն մետաղը ինձ շատ էր զարմացրել:
Մաթեմատիկան դժվար գիտություն է:
Այսօր երեկոյան հանդիպում եմ նրան ու ինձ հետաքրքրող հարցեր տալիս:
Դպրոցում ես շատ բան իմացա դրանց մասին:

341․ Կանաչով նշիր ենթական, դեղինով ստորոգյալը, առանձնացրու ենթակային լրացնող բառերը և ստորոգյալին լրացնող բառերը։

Հեռավոր անտառում ապրում էր մի ծեր կախարդ։
Կանաչ – կախարդ – լրացում – ծեր։
Դեղին – ապրում էր – լրացում -անտառում։

Երգի հնչյունները հասնում էին մինչև փողոցի վերջի տներին։
Կանաչ – երգի – լրացում – հնչյունները։
Դեղին – հասնում էին – լրացում – փողոցի տներին։

Լուսաբացին զինվորների խումբը մոտեցավ լքված քաղաքի դարբասներին։
Կանաչ – զինվորների – լրացում – լուսաբացին։
Դեղին – մոտեցավ – լրացում – դարբասներին։

Շոգից ծաղիկների տերևները թոշնել էին։
Կանաչ – ծաղիկների – լրացում – շոգից։
Դեղին – թոշնել – տերևները։

April 17

Emmeline Pankhurst British tales

Emmeline Pankhurst was born in Manchester, in the north of England,
in 1858. Back then British women couldn’t vote in elections, but men
could.
Emmeline went to school in Paris, France. As she grew up she became
interested in politics and wanted to create a more equal society for
women and men. She wanted women to have the same rights as men, such as the right to a
education, the right to have a good job and, perhaps most importantly, the right to vote.
In 1888, the girls who worked at the Bryant and May match factory in London went on strike. They
stopped working and asked the owner of the factory to improve their terrible working conditions.
They worked 14 hours a day and were fined for dropping matches on the floor. Many of the girls were
ill because they worked with dangerous chemicals. Emmeline supported the strike.
Emmeline formed The Women’s Social and Political Union, also called the Suffragettes, in 1903. The
Suffragettes were a group who fought for women’s rights, especially the right to vote. They published
a newspaper called Votes for Women which sold 20,000 copies a week.
The Suffragettes also held demonstrations, and they often broke the law by smashing windows or
chaining themselves to fences to protest. In 1913, a Suffragette called Emily Davison was killed when
she threw herself under the king’s horse at a famous horse race, as a protest because the
government refused to give women the right to vote.
In 1918, the British government gave women aged over 30 the right to vote, although men could vote
when they were 21. Women were finally allowed to vote at the same age as men shortly after
Emmeline died on 14 June 1928. Emmeline Pankhurst is sometimes described as one of the most
influential people of the 20th century.

April 16

Ի՞նչ է ամրոցը, բերդը

1․ Ի՞նչ է  ամրոցը կամ բերդը։

Ամրոցը կամ բերդը բոլոր կողմերից պաշտպանված և պաշարման պայմաններում երկարատև պայքարի նպատակով ամրացված բնակավայր է։

2․ Նկարագրել ինչպիսի՞ տեսք ունի ամրոցը։

Հնագույն ամրոցներն իրար հաջորդող կիսակլոր կամ ուղղանկյուն աշտարակներով և ամրացված մուտքերով աղյուսից, քարից ու այլ շինանյութերից կառուցված պաշտպանական շրջապարիսպներ էին, որոնց ներսում սովորաբար կառուցվում էր միջնաբերդը։

3․ Թվարկե՜լ հայկական  ամրոցները։

Տուշպա-Վան, Արգիշտիխինիլի-Արմավիր, Էրեբունի-Երևան, Գառնի, Ամբերդ, Սմբատաբերդ, Ներքին Թալին, Լամբրոն և այլն։

4․ Նկարագրե՜լ հայկական եկեղեցիները ու վանքերը։

Հայաստանը հարուստ է նաև եկեղեցիներով և պատմական վանքերով: Հաղարծինի վանքը, Հաղպատի վանքը, Սանահինի վանքը, Սևանավանքը:

Հայաստանի ամենագեղեցիկ վանքերից մեկն է կապուտաչյա գեղեցկուհու ՝ Սեանալճի Աղթամար կղզու Աղթամարի վանքը: Աղթամարի վանքը միջնադարյան հոգևոր-մշակութային կենտրոն է, որի գլխավոր կառույցն է Սբ. Խաչ եկեղեցին: Բարձրարվեստ է եկեղեցու զարդանկարներով և արվեստաբանական թեմաներով որմնանկարչությունը, որն իր պատկերագրական համակարգով զգալիորեն նախորդել է Արևմուտքին:

5․ Ներկայացնել,  ըստ ցանկության որևէ հայկական եկեղեցու վերաբերյալ տեղեկություններ։
Սուրբ Գևորգ

April 16

Սուրբ Գևորգ

Ըստ 17-րդ դարի պատմագիր Զաքարիա Սարկավագի, վանքը հիմնադրել է Հովհաննավանքի միաբանությունը՝ այնտեղ տեղափոխելով Սուրբ Գևորգի մասունքները։ Հավանաբար դա տեղի է ունեցել 13-րդ դարի առաջին կեսին, որովհետև արդեն 1278 թ. Մուղնու Սուրբ Գևորգ վանքում ձեռագրեր է ընդօրինակվել։ Սուրբ Գևորգ վանքից Սուրբ Գևորգի մասունքների մի մասը տարվել է Վրաստան՝ վրաց արքայազնի բուժման համար։ Այդ մասունքները պահելու համար հետագայում կառուցվել է Թիֆլիսի Մողնու Սբ. Գևորգ եկեղեցին։ 13-15-րդ դդ. այստեղ ձեռագրեր են գրվել, վանքը դարձել է հռչակավոր ուխտատեղի։ Վանքը ծաղկում է ապրել 17-րդ դարում, երբ համալիրը երկու անգամ հիմնովին վերակառուցվել է։ 1632–1655 թթ.։ Սակայն 17-րդ դարի երկրորդ կեսին անմշակ քարով շինված այս եկեղեցին չէր համապատասխանում համահայկական ուխտատեղիի պահանջներին, որի պատճառով Հովհաննես վարդապետը, ստանալով պարսից շահի թույլտվությունը, հիմնովին քանդել է այն և սրբատաշ տուֆ քարերով 1664–1669 թթ. կառուցել նորը։ 19-րդ դարում Մուղնու Սբ. Գևորգ վանքը ուխտավայր է եղել նաև վրացիների և պարսիկների համար։ Մուղնու Սբ. Գևորգ վանքը մասնակի վերանորոգվել է 19-րդ դարում։ 2000 թ. վանքը նորոգվել է և տարածքը բարեկարգվել է Մեսրոպ արքեպիսկոպոս Աշճյանի հոգածությամբ։ 2000 թ. հոկտեմբերի 8-ին Գարեգին Բ Ներսիսյան կաթողիկոսի ձեռամբ վերաօծվել է Մուղնու Սբ. Գևորգ վանքի եկեղեցին։

Image result for Սուրբ Գևորգ եկեղեցի, Ashtarak

April 16

Ի՞նչ է ամրոցը, բերդը

«Մենք շատ ենք լսել տարածված մի կարծիք, ըստ որի՝ հայերը բերդեր ու ամրոցներ չեն կառուցել, այլ միայն եկեղեցի ու վանք։ Հավանաբար, սրա արդյունքում է, որ այսօր, «Հայաստանում ի՞նչ բերդ կամ ամրոց գիտեք» հարցին հիմնականում հնչում է ստանդարտ պատասխան՝ «Ամբերդ»: Մինչդեռ հայկական բերդերը շատ են, հետաքրքիր, իրար չկրկնող ճարտարապետությամբ եւ պատմությամբ։

Հայաստանը մշտապես շրջապատված է եղել այնպիսի երկրներով ու ժողովուրդներով, որոնք ցանկացել են տիրանալ մեր հայրենիքին։ Այդ երկրների հարձակումներին դիմագրավելու համար կառուցել են անառիկ բերդեր և ամրոցներ։ Հայոց բերդերից հայտնի են Հալիձորը, Լոռվա բերդը, Ամբերդը, Սմբատաբերդը, Բջնիի բերդը և այլն։ Այդ բերդերի մի մասը պահպանվել է մինչ այսօր։

Ամրոցը կամ բերդը բոլոր կողմերից պաշտպանված և հարձակման, պաշարման պայմաններում երկարատև պայքարի նպատակով ամրացված բնակավայր է։ Հնագույն ամրոցներն իրար հաջորդող կիսակլոր կամ ուղղանկյուն աշտարակներով և ամրացված մուտքերով աղյուսից, քարից ու այլ շինանյութերից կառուցված պաշտպանական շրջապարիսպներ էին, որոնց ներսում սովորաբար կառուցվում էր միջնաբերդը։
Ամրոցների նախատիպեր են կիկլոպյան կառույցները, որոնք խոշոր քարերով, առանց շաղախի շինություններ էին։
Հայկական հնադարյան ամրոցները սովորաբար կառուցվել են դժվարամատույց և բարձրադիր տեղանքներում, անպայման մի կողմը անդունդին- կիրճին նայող։ Վանի թագավորության քաղաքները միաժամանակ ամրոցներ էին՝ Տուշպա-Վանը, Արգիշտիխինիլի-Արմավիրը, Էրեբունի-Երևանը և այլն։ Երևանում պետական նշանակության հնագիտական հուշարձան է մ.թ.ա 782 թվականին Վանի թագվորության արքա ՝ Արգիշտի Ա-ի կողմից հիմնադրված Էրեբունի ամրոցը: Շատ ցավալի է, որ այսօր հուշարձանի ընթացիկ վիճակը անմխիթար է:

Անտիկ շրջանի ամրոցաշինության փայլուն օրինակներից է Գառնին։ Հայկական հզոր ամրոցներից են նաև Ամբերդը, Սմբատաբերդը, Ներքին Թալինը, Լամբրոնը և այլն։ Սահմանապահ ամրոցներում սովորաբար, բացի կայազորից, այլ բնակիչներ չեն եղել։

Երևանում մարդկանց շրջանում մեծ հետաքրքրություն է վայելում նաև Ծիծեռնակաբերդ (հնավայր) ամրոցը: Սիրո արմատներ ունի այս ամրոցը: Ըստ ավանդույթի այստեղ ապրել է սիրո աստվածուհի ՝ Աստղիկը, որը ծիծեռնակների միջոցով լուրեր է ուղարկել իր սիրեցյալին ՝ Վահագնին: Ծիծեռնակաբերդը դեռևս լավ ուսումնասիրված չէ: 1967թ-ին Ծիծեռնակաբերդում բացվեց Մեծ եղեռնի հուշահամալիրը, որտեղ յուրաքանչյուր հայ գնում է հարգանքի տուրք մատուցելու:

Միջնադարյան Հայաստանում ամրոցները կառուցվել են հսկայական տների, դղյակների, ամրացված քաղաքների և վանքերի տեսքով։ Ամրոց-դղյակների թիվը Հայաստանում, այդ թվում՝ Կիլիկիայում (Այաս, Կոռիկոս, Չանդր, Լևոնբերդ և այլն), հասել է հազարների։

April 16

Լեզվական աշխատանք

334. Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթ-ութ բառանի:  
Երկիրը պտտվում է:
Մեր Երկիրը պտտվեում է արեգակի շուրջը անընդատ։
Հասկանում ենք:
Իմ մորաքույրը հասկանում է Հայրեն, Ռուսերեն, Անգլերեն, Ֆռանսերեն լեզուները։
Ընկերները հեռանում են:
Իմ լավագույն ընկերուհիները հեռանում են ԱՄՆ, Ֆռանսիա և Իտալիա։
Մոռացել ես:
Դու քո իրերը մոռացել ես օդանավակայանում:
Գտա:
Ես այս իրերը գատա օդանավակայանի կենտրոնում գցած:

335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր երկուական բառով:

Փորձենք: – Մենք փորձում ենք ճամբորդել։
Աղջիկները կպատմեն: – Աղջիկները կպաըմեն ճամբորդության ասին։
Մեծերը կլսեն: – Մեծերը կլսեն փոքրերի արկածները։
Կընտրեք: – Դուք կընտրեք ինձ։
Ճամփորդը վերադարձավ: – Ճամփորդը վերադարձավ մեքենայի մոտ:

336. Նախադասությունները պատճենիր և դրանցում սևացրու այն բառերը, որոնք պատասխանում են փակագծում նշված հարցերին։

Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞)

Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին   գործված: (ինչպիսի՞)

Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)

Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից: (ե՞րբ)

Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ: (ե՞րբ)

Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (որտե՞ղ)

Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: ( ի՞նչը)

Կարդա տեքստը և հիշիր

Նախադասության գլխավոր անդամներ են համարվում ենթական և ստորոգյալը, որոնք արտահայտում են նախադասության հիմնական ասելիքը, մյուս անդամները կոչվում են երկրորդական անդամներ կամ լրացումներ։ Լրացումները կարող են լինել ենթակայի լրացումներ և ստորոգյալի լրացումներ։ Այն նախադասությունը, որը կազմված է միայն մեկ  ենթակայից և ստորոգյալից, կոչվում է պարզ համառոտ նախադասություն, եթե գլխավոր անդամներից բացի նախադասության մեջ կան երկրորդական անդամներ, ապա այդ նախադասությունը կոչվում է պարզ ընդարձակ նախադասություն։ Եթե նախադասության կազմում կա մեկից ավել ստորոգյալ, ապա նախադասությունը բարդ  է։